Achter het pseudoniem Fred Vargas zit de Franse auteur, historicus en archeoloog Frédérique Audouin-Rouzeauis. Dit pseudoniem is een samenvoegsel van haar eigen voornaam en de achternaam van haar tweelingzus. Vargas’ debuut verscheen in 1986 en ze won er gelijk prijzen mee. Zij schreef vervolgens tientallen politieromans, maar slechts een deel is naar het Nederlands vertaald. Veel van haar boeken spelen rond politiecommissaris Jean-Baptiste Adamsberg. Haar interesse in de Middeleeuwen is in veel van haar romans terug te vinden.
In Nîmes bezwijken binnen een maand drie bejaarde mannen aan de gevolgen van een spinnenbeet, terwijl deze spinnensoort helemaal niet dodelijk is. Commissaris Adamsberg denkt dat er meer achter zit. Zijn onderzoek voert hem naar de vroegere wanpraktijken in een weeshuis. Maar daar is het spoor nog niet ten einde.
Het team van het 13e arrondissement in Parijs bestaat uit rechercheurs die geen van allen geen doorsneepolitiemannen zijn. Ook Adamsberg zelf, tegendraads en eigenwijs als hij is, terwijl hij op zachte manier leiding geeft met veel zorg voor privéomstandiheden van zijn mensen. Terwijl er geen officiële zaak is en hij met verraad binnen het team kampt, kan hij niet stoppen met filosoferen over het raadsel met de spin. Op intuïtie handelend, maar voortdurend twijfelend, trekt zijn eigen plan, waarbij hij aanloopt tegen teleurstellingen en tegenslagen.
Er gebeurt parallel aan het onderzoek ongelofelijk veel in Een dodelijk venijn, waardoor het verhaal veel breder wordt. Hoewel Vargas niet veel vertelt over Adamsbergs’ privéleven, komt ook hij tot het verwerken van een diep jeugdtrauma. Vargas’ personages zijn levendig, en soms lijkt het alsof ze nog belangrijker zijn dan het mysterie zelf.
De sfeer van Een dodelijk venijn doet enigszins Vlaams aan, terwijl het dat niet is. De oorzaak ligt wellicht bij Vargas’ goedmoedige taalgebruik, de woordkeuzes en lange, mooi geformuleerde zinnen. De dialogen van Adamsberg en zijn collega zijn bijna poëtisch, met hun voortdurend terugkerende woordspelletjes. Tussen de regels door dartelt een zweem van humor. Vargas heeft meer de taal van literatuur dan van een doorsnee detective en dit maakt haar boeken uniek.
Het enige waar wenkbrauwen van kunnen fronsen is het doolhof aan namen waar de lezer zich doorheen moet wurmen. Het zijn er erg veel en de bijbehorende personages – behalve die van het rechercheteam – zijn lastig te ontwarren.
Een dodelijk venijn zit vernuftig in elkaar. Adamsberg rolt tijdens een heel ander moordonderzoek als bij toeval in het mysterie met de spinnen. Het verhaal voelt aan als een weldadige deken, maar Vargas voegt steeds meer gruwelijke trekjes toe, bizarre gebeurtenissen uit het verleden komen aan het licht, afschuwelijke beerputten worden opengetrokken. Maar Adamsberg legt verbanden. De plot is weergaloos en intelligent uitgewerkt, waarbij Adamsbergs’ menselijkheid een grote plaats in blijft nemen.
Een dodelijk venijn is een zeer originele, indringend geschreven politieroman, waarin relaties en misstanden centraal staan, of het nou gaat om collega’s of gezinnen, vrienden of wraakgodinnen. Niet voor lezers die van snelheid en veel actie houden, maar slow reading. Het kabbelt gestaag door, terwijl er aan spanning geen gebrek is in een heel ingewikkelde zaak, met allemaal bijzondere personages, stuk voor stuk.
Ga ervoor zitten en laat je meeslepen.
De Geus 2018
400 pagina’s