16 juli 2020
Anne groeit op in een liefdevol arbeidersgezin waar ze zich nooit echt thuis voelt. Dan ontmoet ze de rijke, ontwikkelde Johansons, en ze raakt innig bevriend met Daphne, de dochter, en haar twee broers. Samen worden ze volwassen, maar hun vriendschap, die meer en meer onder druk komt te staan, strandt door een reeks dramatische gebeurtenissen.
Dertig jaar later ontmoet Anne de Johansons weer. Dertig jaar, waarin de waarheid over wat er gebeurd is, nooit verteld is.
Na Geheim leven, waar ik erg van onder de indruk was, slaagt De Jong er niet in om me opnieuw te boeien met De Johansons. Ik voel een beetje weerzin tegen de klefheid van de Johansons. Ze hebben het steeds maar over bloedbanden en zo, het komt ongeloofwaardig over uit de monden van toch wel dwarse tieners. Hun gezin is een gesloten front, waarin niemand toegelaten wordt. Ook Anne voelt zich bij een aantal van hen niet welkom.
Het verhaal wordt verteld vanuit een steeds wisselend perspectief, waardoor je steeds op een andere manier tegen zaken aan gaat kijken. Dit geeft wel goed wat de vriendschap met de afzonderlijke personages gedaan heeft, wat het voor ze betekende.
Er zitten leuke visuele elementjes in, zoals de afbeeldingen van een G-sleutel en wat muzieknoten tussen paragrafen, maar ze zijn niet voldoende om me te overtuigen. Het loopt niet soepel, het wringt hier en daar, er worden dingen op momenten benoemd waarvan me afvraag waarom dat juist dan gebeurt, ze geven een geforceerde en onnatuurlijke indruk. De kabbelende stijl, de hier en daar te onpas gebruikte spreektaal in beschrijvende gedeeltes maken het geheel een beetje kinderlijk.
Ook loop ik tegen zaken aan die niet kloppen. Zo hoef je bij een conservatorium geen toelatingsexamen te doen voor een bijvak. Ook is het Amsterdamse conservatorium al jaren weg uit het centrum van de stad. Dit is natuurlijk allemaal wel scharen onder de dichterlijke vrijheden van een schrijver, maar ik hou zelf meer van exactheid als je bestaande gebouwen en instituten in je verhaal opneemt.
Maar het verhaal intrigeert. Het is duidelijk dat er in 1980 iets gebeurd is, dat de hartsvriendschap dramatisch en plotseling beëindigd heeft. Iets, dat na al die jaren niet opgelost is, of verwerkt door het voortgaan van de tijd. Ik wil gewoon weten wat dat is geweest. Dit gegeven spint De Jong goed uit. Ze geeft niets te vroeg weg.
Toch valt het tegen, uiteindelijk. Ik had meer verwacht, of in ieder geval op meer gehoopt. Liefde, verraad, vermeende ontrouw, veel jaloezie – het speelt allemaal een rol, maar hier komt De Jong niet mee weg, het geheim overtuigt me niet. Ook zat er zeker meer in, kansen genoeg om het slothoofdstuk meer inhoud te geven, meer wendingen, of mooie twists. Jammer.
De Boekerij, 2017