Jane Goodalls lange carrière als natuuronderzoeker en bioloog heeft haar de overtuiging gegeven dat er, ondanks de nijpende toestand van onze planeet, vier redenen zijn om hoop te houden dat het tij nog gekeerd kan worden. In Het boek van hoop spreekt zij hierover met Douglas Adams, de auteur die ook vraaggesprekken met Desmond Tutu en de Dalai Lama heeft gepubliceerd.
Het boek is opgedeeld in drie delen, waarvan het middelste bestaat uit de dialogen met Adams, door hem op papier gezet. Hij schrijft met veel aandacht voor de omgeving, mens en dier, zodat ik als lezer het gevoel heb er aan tafel bij te zitten. Het resultaat is een zeer persoonlijk, indringend gesprek, gelardeerd met persoonlijke foto’s uit Janes archief.
Janes inzichten zijn scherp en fascinerend, hoewel sommige ook niet echt nieuw zijn. Grappig maar ook confronterend vind ik het om te merken dat mensen Janes opvattingen niet hetzelfde zullen ervaren. Grappig omdat waar bijvoorbeeld ik me er heel goed in kan vinden, lijkt co-auteur Adams soms het gevoel te krijgen dat (citaat) ‘zijn wereld op haar kop gezet wordt en hij in de war raakt nu hij de wereld in een nieuw licht zag.’ Confronterend omdat ik echt hoop dat de mensheid Janes woorden serieus neemt.
Jane bespreekt ook de rol van deze mensheid in bijvoorbeeld het klimaatprobleem en de bedreiging van diersoorten en natuur. Dat doet ze ondanks alles met mededogen. Haar opvatting hierover is heel verhelderend en doet me denken aan Rutger Bregman in zijn De meeste mensen deugen. Het is niet echt onverwacht dat zij in deze wereldomvattende kwesties raakvlakken heeft met zowel Bregman als ook met Yuval Noah Harari (Sapiens). Het is gedachtengoed, of eigenlijk bewustwording die steeds meer voet aan de grond krijgt. Gelukkig.
We moeten manieren vinden om mensen te laten inzien dat iedereen een bijdrage kan leveren, hoe klein ook. Elke dag opnieuw kunnen we iets doen voor de planeet. En het cumulatieve effect van die miljoenen kleine ethische acties zal beslist effect hebben. Dat is de boodschap die ik wereldwijd verkondig.
Deze dialogen zouden ook zeer geschikt zijn als documentaire op camera. Het lijkt me fantastisch om Jane Goodall te horen spreken, haar mimiek en non-verbale communicatie te zien. Om nog maar te zwijgen van shots van haar omgeving, zowel in Afrika als in Groot-Brittannië. Gelukkig vergoed Adams met zijn beeldende schrijfstijl wel een flink stuk.
Het boek van hoop geeft inderdaad reden tot hoop. Het zijn indrukwekkende vraaggesprekken, waarin interviewer Adams eveneens een substantieel aandeel heeft. Een enkele keer wel met iets teveel sentiment naar mijn smaak. Maar dat doet niets af aan Janes boodschap. Er is altijd hoop.
Ik geloof oprecht dat we het tij kunnen keren, Doug. Maar, er is een maar, we moeten de gelederen sluiten en nu handelen. We hebben een kleine kans en die wordt steeds kleiner.
Ik hoop dat iedereen wakker wordt.
HarperCollins 2021
272 pagina’s